Lawenda to piękna roślina o wąskich, srebrzystych listkach i fioletowych kwiatach zebranych w kłosy. Pochodzi z obszaru basenu Morza Śródziemnego. Któż z nas nie słyszał o słynnych, prowansalskich polach lawendowych… Lawendę uprawiano już w czasach starożytnego Rzymu. Wówczas wykorzystywano ją jako środek przeciwbólowy i relaksujący. Dowiedz się, jak uprawiać lawendę w ogrodzie i poznaj jej właściwości!
Rodzaje lawendy
W Polsce najczęściej uprawiane są lawendy wąskolistne i pośrednie. To dwa gatunki, które można traktować jako wieloletnie. Wąskolistna znakomicie radzi sobie zimą w gruncie, natomiast pośrednia potrzebuje dodatkowego zabezpieczenia, by przetrwać mrozy. Często w ogrodach można spotkać również lawendę francuską i hiszpańską. Te gatunki są jednak ciepłolubne i nieodporne na mróz. Kiedy na zewnątrz temperatura spada blisko zera, warto przenieść je do szklarni lub chłodnego pomieszczenia.
Hidcote Blue Strain
Najpopularniejszą w Polsce odmianą lawendy wąskolistnej jest „Hidcote Blue Strain”. Jej kwiaty są ciemnofioletowe, a liście intensywnie zielone. Zbite i zaokrąglone kwiatostany osadzone są na krótkich pędach. „Hidcote Blue Strain” ma atrakcyjny wygląd i piękny, przyjemny zapach. To niewielka odmiana, dorastająca do ok. 50 cm.
Munstead
„Munstead” to jedna z najbardziej odpornych na mróz, niekorzystne warunki atmosferyczne i zanieczyszczenie środowiska odmian lawendy wąskolistnej. Dlatego świetnie poradzi sobie w południowo-wschodniej części Polski, w tym na terenach górzystych. „Munstead” ma średniej długości pędy, na których osadzone są kuliste, ciemnofioletowe kwiaty. Osiąga ok. 60 cm wysokości.
Grosso
„Grosso” to odmiana lawendy pośredniej, która słynie z wysokiej zawartości olejku eterycznego w liściach i kwiatach. Tworzy gęste krzewy z ciemnofioletowymi kwiatostanami w kształcie kłosa. „Grosso” wykazuje ponadto wysoką odporność na choroby grzybowe.
Warunki hodowli
Lawenda to roślina o niewielkich wymaganiach glebowych. Najlepiej jednak rośnie na stanowisku południowym lub zachodnim. Roślina preferuje półprzepuszczalne, piaszczyste, zasadowe podłoże. Lawenda lubi słoneczne miejsca nasłonecznione, ale można posadzić ją również w zacienionych zakamarkach (stanowiskach wschodnich).
Lawendę należy podlewać w okresach suszy, ale nie można też przesadzać z nawodnieniem. Roślina nie toleruje przelania, przeszkadzają jej tzw. mokre stopy. Pamiętaj o odchwaszczaniu lawendy oraz podsypaniu kompostem jesienią.
Sposoby sadzenia i pielęgnacji lawendy w ogrodzie
Zanim umieścisz sadzonki lawendy w ziemi, najpierw włóż je do miski z wodą, aby jej namoczyć jej korzenie. Następnie wykop dołki o głębokości mniej więcej 45 cm i szerokości 30 cm. Odstępy pomiędzy kolejnymi roślinami powinny wynosić 40–50 cm. Lawenda lubi dobrze zdrenowane podłoże, dlatego na dnie dołka rozsyp keramzyt, potłuczone doniczki gliniane bądź drobne kamienie. Warstwa drenażowa powinna mieć 5–10 cm. W kolejnym kroku wyjmij lawendę z miski i rozluźnij bryłę korzeniową. Przy okazji usuń suche lub uszkodzone liście.
Wsyp na warstwę drenażu odrobinę ziemi, połóż sadzonkę i zasyp całość obficie podłożem. Dociśnij całość, aby bryła korzeniowa dobrze się osadziła. Wokół posadzonych roślin wykonaj płytkie niecki. Dzięki nim, po podlaniu woda nie będzie rozlewała się na boki, tylko odpowiednio nawodni korzenie.
Ochrona rośliny
Lawendę zalicza się do roślin odpornych na występowanie chorób czy szkodników. Co ciekawe, jej intensywny zapach odstrasza wszelkich nieproszonych gości, a przyciąga pożyteczne owady. Kluczem do intensywnego wzrostu i pięknego wyglądu jest przestrzeganie odpowiedniej pielęgnacji (podlewania, nawożenia i zastosowania gleby zasadowej). Pamiętaj również o regularnym przycinaniu lawendy. Należy skracać jej pędy wiosną i latem.
Zbiór i wykorzystanie
Lawendę zbiera się w lipcu i sierpniu, jeszcze przed całkowitym rozkwitnięciem kwiatów. Właśnie w tym okresie w roślinie znajduje się najwięcej olejków eterycznych. Duże znaczenie ma również godzina zbioru. Południe to optymalny czas. Wtedy występuje największe stężenie olejków eterycznych w roślinie. Wieczorem jest zbyt niskie, natomiast rano kwiaty mogą być jeszcze mokre, pokryte rosną, co później spowodowałoby wystąpienie pleśni.
Lawendę najlepiej ścinać czystym, ostrym sekatorem. Następnie zbiory podziel na pęczki i powieś je kwiatostanami w dół w suchym, przewiewnym i niezbyt ciepłym miejscu. Pod żadnym pozorem nie susz lawendy w piekarniku lub na słońcu, ponieważ straci swój piękny zapach.
Zastosowanie lawendy
Zasuszona lawenda jest piękną dekoracją, ale nie tylko. Ceniona jest za swój piękny zapach. Często jej pokruszone kwiatostany umieszcza się w woreczkach. Te warto rozwiesić w aucie czy szafie. Lawenda nada ubraniom piękny zapach, a dodatkowo odstraszy mole odzieżowe. Roślina ma również szerokie zastosowanie w kuchni. Możesz dodawać ją do deserów: ciast i lodów. Co więcej, z lawendy można przygotować napar o właściwościach leczniczych, m.in. antyseptycznych i bakteriobójczych. Roślina działa kojąco na problemy trawienne oraz łagodzi objawy grypy i przeziębienia.
