W ogrodzie każdy miesiąc rządzi się swoimi prawami. Poszczególne etapy prac wyznaczone są porami roku, naturalnymi zmianami i pogodą. Każdy działkowiec wie, że praca w ogrodzie trwa rok – oczywiście z różnym natężeniem, ale bez większych przerw. Jak wygląda dbanie o ogród przez wszystkie miesiące w roku? Podpowiadamy, jak zaplanować poszczególne prace w kontekście 12 miesięcy.
Jak zaplanować rok w ogrodzie?
Piękny, zadbany ogród to zasługa odpowiedniej i regularnej pielęgnacji. Na przydomowej działce prace trwają cały rok, bez względu na to czy masz ogródek kwiatowy, warzywny czy owocowy. Każdy z elementów i stref wymaga odpowiedniego traktowania. Aby o niczym nie zapomnieć najlepiej przygotować sobie planer uwzględniający wszystkie prace ogrodnicze do wykonania w poszczególnych miesiącach. Zebraliśmy je w praktyczny poradnik, który pozwoli zapanować nad wszystkimi niezbędnymi działaniami. Możesz sięgnąć po niego w dowolnej chwili, aby na bieżąco czuwać nad kondycją swojego ogrodu i pamiętać o poszczególnych etapach prac w konkretnym czasie.
Rok w ogrodzie: styczeń
Styczeń to środek mroźnej zimy, ale nie oznacza, że działkowicze nie mają co robić. To idealny moment, aby wraz z początkiem roku zaplanować nie tylko swoje osobiste postanowienia i cele, ale także to, co ma się wydarzyć w Twoim ogrodzie. Możesz przejrzeć prasę ogrodniczą, wybrać poszczególne gatunki do wysiewów, wykonać drobne prace czy nawet pierwsze wysiewy.
1. Porządki w ogrodzie
W styczniu często mamy do czynienia z większymi opadami śniegu, więc czeka Cię odśnieżanie. Gruba warstwa białego puchu może uszkodzić krzewy i drzewa na których się gromadzi. Podobnie sprawa ma się z dachami inspektów i szklarni. Regularne usuwanie śniegu pozwoli uniknąć uszkodzenia obiektów czy połamania gałęzi.
2. Przycinanie
Kiedy w styczniu masz mniej typowej pracy ogrodniczej możesz poświęcić czas na obejrzenie poszczególnych drzew i krzewów. Warto wtedy przyciąć te mocne krzewy, takie jak leszczyna, bez czarny, wierzba, śliwa tarnina, jaśminowiec, żylistek, krzewuszka i porzeczka krwista.
3. Walka z karczownikiem
Kto miał do czynienia z tym małym zwierzątkiem ten wie, ile szkody potrafi wyrządzić w ogrodzie. Rycie korytarzy pod ziemią, podjadanie korzeni drzew, bulw i cebul to tylko niektóre ulubione zajęcia karczownika. Zimą o wiele łatwiej jest zastawić na nie pułapkę, wabiąc je smaczną przynętą.
4. Rośliny doniczkowe pod lupą
Kiedy zimą Twój ogród śpi warto zająć się roślinami doniczkowymi w domu. Suche powietrze, ogrzewanie, rzadsze wietrzenie to wszystko wpływa na kondycję roślin. Dlatego styczeń to idealny czas na poprawienie ich stanu, a nawet rozmnożenie niektórych gatunków.
5. Namiastka ogrodu
Jeśli tęsknisz za uprawą i warzywami wprost z ogrodu w styczniu możesz postawić na kiełki i zioła z własnego parapetu. Rukola, bazylia, oregano, szczypiorek czy kiełki idealnie pasować będą do sałatek i dań, a Ty będziesz mieć satysfakcję ze swojej pracy.
Rok w ogrodzie: luty
Choć w lutym zima trwa w najlepsze to już czas, aby powoli przygotowywać się do sezonu działkowego. To moment, kiedy trzeba zainteresować się przycinką krzewów i drzew, zabezpieczeniem pni oraz trawnikiem.
1. Krzewy i drzewa pod opieką
W mroźne dni warto sprawdzić osłony i niezwłocznie naprawić te, które się zsunęły lub uszkodziły. W przypadku drzew możesz pomyśleć o zabezpieczeniu pni bieleniem albo owijanie je matą. Kiedyś popularne było bielenie drzew roztworem wapna, ale dzisiaj skorzystasz z gotowego preparatu.
2. Przycinanie roślin
Kiedy przez kilka dni temperatura zacznie utrzymywać się powyżej zera to czas na przycięcie krzewów i drzew. Usuń uschnięte lub uszkodzone pędy, pamiętając aby wszystkie chore i obumarłe pędy skrócić do zdrowego drewna. Luty to także czas na przycięcie żywopłotu, zanim pojawią się na nim pąki.
3. Czas na trawnik
Luty do dobry moment na rozpoczęcie prac związanych z trawnikiem. Zacznij od rozbicia lodowej skorupy, oczyszczenia i wygrabienia trawy. Możesz zastosować nawóz z potasem i fosforem, a następnie dokonać aeracji. To zabieg polegający na nakłuwaniu darni specjalnymi narzędziami, aby ją rozpulchnić.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w lutym przeczytasz w artykule „Luty w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: marzec
W marcu prace ogrodnicze nabierają tempa, aby przygotować ogród na nadchodzący intensywny czas upraw. Do tego czasu warto przyciąć już wszystkie krzewy i drzewa, aby umożliwić ptakom zakładanie gniazd.
1. Porządki i przygotowania
W marcu ewentualne opady śniegu są minimalne, więc możesz wygrabić trawnik i usunąć wszelkie pozostające na nim liście i gałęzie. Przy okazji uporządkuj, wyczyść i sprawdź stan chodników czy alejek. Obejrzyj drzewa, krzewy i rabaty, aby zaplanować kolejne prace oraz przygotować się na wysiewy.
2. Czas na ogródek kwiatowy
Początek wiosny to doskonały moment, aby sadzić pierwsze rośliny odporne na mróz. Możesz postawić na dzwonki karpackie, orliki, astry alpejskie czy słoneczniki. Pamiętaj, że przed sadzeniem gleba powinna być spulchniona i odchwaszczona.
3. Pierwsze wysiewy warzyw
Marzec to dobry czas na pierwsze wysiewy w inspektach: papryki, pomidorów, ziół. Na zewnątrz przygotuj grządki, wypiel glebę, a następnie posadź cebulę, marchewkę, szpinak, koper czy rzodkiewkę.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w marcu przeczytasz w artykule „Marzec w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: kwiecień
W kwietniu z racji ryzyka wystąpienia przymrozków prace ogrodowe skupiają się przede wszystkim na porządkach i przygotowaniu ogrodu pod właściwe pracy. Jednak to także czas, kiedy pełną para rusza sadzenie i przesadzanie kwiatów. Wszystkie krzewy dają się teraz dobrze sadzić, a zimozielone rośliny można przesadzać.
1. Wiosenne cięcie
Wyznacznikiem rozpoczęcia prac w ogrodzie jest kwitnąca forsycja. Jej kwiaty oznaczają, że nadszedł czas na przycięcie róż, motylich krzewów, ketmii ogrodowych czy hortensji. W przypadku róż ogrodowych i pnących usuwa się tylko martwe drewno. Kwiecień to ostatni moment na przycięcie moreli, brzoskwini i winorośli.
2. Pielęgnacja trawnika
Na trawniku mogą pojawić się pierwsze chwasty. Usuwamy je, a trawę kosimy i nawozimy. Dodatkowo warto przeprowadzić wertykulację trawnika, polegającą na nacięciu darni i usunięciu resztek.
3. Kwiaty i warzywa
W kwietniu zajmij się oczyszczeniem rabat z bylinami z obumarłych części roślin oraz zimowych osłon. Do gruntu możesz już wysiewać nagietka, pozłotka, nasturcję, groszek i gipsówkę. W przypadku warzyw wysiewaj nasiona buraków, kalarepy, czosnku, dymki i słonecznika, a także zacznij uprawę w skrzynkach patisonów, ogórków i cukinii. Z domu lub szklarni przeniesiesz je do gruntu na przełomie czerwca.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w kwietniu przeczytasz w artykule „Kwiecień w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: maj
W maju można oficjalnie rozpocząć ogrodowe działania, z jednym wyjątkiem. W połowie miesiąca zwykle ma miejsce zjawisko zwane „zimnymi ogrodnikami”. To kilka nocy, kiedy mogą pojawić się ostatnie przymrozki. Warto do tego czasu wstrzymać się z wysiewem delikatnych roślin.
1. Przygotowanie trawnika i gleby
W maju pielenie i wyrywanie chwastów staje się już regularną czynnością ogrodniczą. Warto poświęcić także szczególną uwagę trawie. Co najmniej raz w tygodniu trzeba ją kosić, usuwać chwasty oraz nawozić. Pamiętaj o dokładnym podlewaniu trawnika, zwłaszcza w suche dni.
2. Ogródek kwiatowy i drzewa
Przekwitnięte kwiaty przytnij, a do gruntu wysiewaj kolorowe kwiaty jednoroczne, czyli nagietki, maciejkę i nasturcje. Po 16 maja możesz sadzić mieczyki, dalie, pacioreczniki, a na tarasie w donicach pelargonie, begonie czy fuksje. Zadbaj o młode drzewka regularnie je podlewając i nawożąc.
3. Ogródek warzywny
W maju zbierzesz już pierwszy rabarbar, szczaw czy szparagi, a w szklarni znajdziesz rzodkiewkę, cebulę oraz szczypior. Nowe grządki użyźnij poprzez zasianie żyta lub łubinu. Do gruntu po 16 maja mogą trafić wcześniej wyhodowane w doniczkach pomidory, ogórki, papryki czy selery oraz nasiona dyniowatych, marchewki, buraków czy fasolki szparagowej.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w maju przeczytasz w artykule „Maj w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: czerwiec
Czerwiec w ogrodzie to wybuch zieleni, kwiatów oraz siania i sadzenia. To najpiękniejszy czas, kiedy działkowicze mogą w pełni zająć swoim przydomowym terenem. Zjesz już swoje truskawki, nacieszysz się kwitnącymi różami i piwoniami. Nie ustawaj w pielęgnacji i dbaniu o ogród.
1. Rabaty kwiatowe
Na rabatach możesz wysiewać nagietki, groszek, nasturcję, gipsówkę, namezję, a także goździki brodate, mak islandzki, niezapominajki i malwy. To ostatni moment, aby zasiać maciejkę czy groszek pachnący. Kiedy w czerwcu przychodzą upały czeka Cię codzienne nawadnianie trawnika i rabat kwiatowych. Dodatkowo usuwaj przekwitłe kwiaty i pilnuj pierwszych pojawiających się mszyc, aby jak najszybciej je wyeliminować.
2. Ogródek owocowy i warzywny
W czerwcu zaczyna się więcej pracy przy drzewkach owocowych. Przerywaj zalążki owoców na gruszach, jabłoniach, brzoskwiniach i śliwach. Na czereśni powieś odstraszacze ptaków, najlepiej błyszczące i szeleszczące. Obserwuj czy na drzewach nie pojawiają się choroby, co pozwoli szybko wdrożyć odpowiedni preparat.
Na początku lata zbierzesz już plony, takie jak buraki ćwikłowe, botwinkę, szpinak czy kalarepę. Pod tunelem foliowym dojrzeją także kalafiory, brokuły i kapusta. Do gruntu natomiast wysiej dynie, ogórki i patisony.
3. Prace pielęgnacyjne
Czerwiec to więcej prac ogrodowych związanych z porządkiem: wykop przekwitnięte tulipany i przechowaj je na kolejny rok. Chwasty, skoszona trawa czy torf niech trafi do kompostownika. Zadbaj też o oczko wodne – dolej brakującą wodę, usuń glony i sprawdź, czy ryby mają wystarczająco dużo tlenu.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w czerwcu przeczytasz w artykule „Czerwiec w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: lipiec
Lipiec upływa pod znakiem zbierania plonów, pielęgnacji ogrodów oraz walki z insektami. To także czas, kiedy możesz cieszyć się swoim ogrodem podczas popołudniowego odpoczynku czy spotkań z bliskimi na świeżym powietrzu.
1. Owoce i warzywa do zebrania
Pełnia lata pozwala się cieszyć nie tylko gorącymi, słonecznymi dniami, ale i jedzeniem z własnych upraw. Zbieraj morele, wiśnie, czereśnie, maliny, truskawki, agrest, porzeczki i borówki. Z ogródka warzywnego wprost do Twojej kuchni trafią marchewki, pietruszki, pory, brokuły, bób i fasolka szparagowa.
2. Pielęgnacja i doglądanie
Lato to czas, kiedy ogród najbardziej potrzebuje Twojej obecności. Regularne i obfite nawadnianie, koszenie trawy, sprawdzanie objawów chorób lub pojawiania się insektów powinny znaleźć się na codziennej liście ogrodowych zadań. Ponadto możesz zaplanować drobne zmiany, np. stworzenie skalnika lub oczka wodnego.
3. Piękne rabaty
Lipiec kwitnie, pachnie i wybucha kolorami na rabatach. Pamiętaj o systematycznym usuwaniu przekwitłych kwiatostanów, podlewaniu i spulchnianiu gleby. Konieczne będzie także pielenie i usuwanie chwastów. Przy okazji obserwuj czy na roślinach nie pojawiły się szkodniki.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w lipcu przeczytasz w artykule „Lipiec w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: sierpień
Sierpień to czas największych zbiorów owoców i warzyw oraz podziwiania kwitnących rabat. Jednocześnie coraz chłodniejsze noce zwiastują nadchodzącą jesień, do której trzeba się przygotować. W ciągu dnia natomiast nadal konieczne jest obfite podlewanie ogrodu.
1. Pora na zbiory
Sierpień to kontynuacja własnych zbiorów. Czekać na Ciebie będą kabaczki, fasolka szparagowa, cukinia, ogórki, bakłażany, kalafiory i pomidory. To dobry czas na zbiór ziół, które niewykorzystane możesz ususzyć na zimę. Po zbiorach czas na wysiew warzyw poplonowych: szpinaku, rukoli, roszponki czy rzepy. Zbierzesz je jeszcze przed jesienią.
2. Ogródek kwiatowy
Sierpień jest miesiącem kiedy warto posadzić zimowit jesienny, krokus jesienny, lilie, liliowce i kosaćce. Pod koniec miesiąca będzie pora sadzenia kwiatów cebulowych zakwitających na wiosnę. Kwiaty dwuletnie możesz poprzesadzać, a piwonie i ciemierniki podzielić. Na bieżąco usuwaj przekwitnięte kwiatostany i po raz ostatni przytnij krzewy i żywopłot.
3. Przygotowania do jesieni
W sierpniu czuć już przemijalność ogrodu, warto więc zacząć porządki. Przytnij drzewa owocowe, usuń stare lub uszkodzone gałęzie, zgrab liście i chwasty – wszystkie ogrodowe odpady możesz umieścić w kompostowniku, aby wykorzystać go na najlepszy, naturalny nawóz.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w sierpniu przeczytasz w artykule „Sierpień w ogrodzie – poradnik działkowicza”.
Rok w ogrodzie: wrzesień
Lato powoli się kończy, aby mogła nastąpić najbardziej pracowita pora dla ogrodnika. To czas zbioru ostatnich plonów, zrobienia przetworów, sadzenia krzewów, bylin i kwiatów, a także przygotowania ogrodu na zimę.
1. Zbiory i kompostownik
We wrześniu jesień już czuć w powietrzu, pierwsze usychające liście, opustoszałe od owoców drzewa i chłodne noce nie pozostawiają złudzeń – czas na porządki w ogrodzie. Zbierz do końca cukinie, ogórki, papryki i dynie, oberwij śliwki, gruszki oraz orzechy. Wszystkie leżące na ziemi owoce lub resztki warzyw, a także wszelkie zgrabione liście oraz gałązki umieść w kompostowniku.
2. Pielęgnacja rabat
Kwiaty na rabatach przekwitły, możesz więc odchwaszczyć i spulchnić glebę. Wykop z gruntu rośliny jednoroczne i dwuletnie: bulwy ismeny, mieczyków i lilii ususz i przechowaj w chłodnym miejscu. We wrześniu posadź rośliny cebulowe, które mają zimować w gruncie – krokusy, tulipany, przebiśniegi zakwitną na wiosnę.
3. Porządki i zabezpieczenie mebli
Powoli zacznij porządkować ogród. Po oczyszczeniu oczka wodnego i zabezpieczeniu ryb załóż siatkę ochronną. Umyj ścianki szklarni oraz wykonaj wertykulację trawnika. Możesz też ostatni raz zastosować nawóz. Pod koniec miesiąca czas zająć się meblami ogrodowymi. Drewniane koniecznie schowaj w garażu lub domku na narzędzia. Meble technorattanowe są odporne na warunki pogodowe, ale warto jest zabezpieczyć, np. zakładając na nie pokrowiec. Poduszki i inne dekoracje ukryj w skrzyni ogrodowej.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać we wrześniu przeczytasz w artykule „Poradnik działkowicza – wrzesień”.
Rok w ogrodzie: październik
Prace ogrodowe w październiku to przede wszystkim przygotowanie gleby na kolejny sezon. Ogród mieni się teraz kolorami jesiennych liści, poranki i wieczory są zimne, warto wykorzystać ostatnie ciepłe i słoneczne dni na porządki w rabatach, na drzewach i trawniku. Zaczyna się czas na grabienie liści.
1. Kwiaty w ogrodzie i w doniczkach
Dopóki nie ma mrozu możesz sadzić cebulki kwiatowe. Pamiętaj, aby wrażliwe gatunki okryć na zimę gałęziami. Z letnich kwiatów zbierz i wysusz nasiona, które wykorzystasz na wiosnę. Rośliny balkonowe i doniczkowe wystawione do ogrodu przenieś w cieplejsze miejsce.
2. Warzywa i owoce
W październiku zbierzesz jeszcze kapustę, brokuły, kalafior czy szpinak. Tam, gdzie nie ma już zbiorów należy przekopać glebę i oczyścić ją z chwastów. W sadzie pozbieraj jabłka, gruszki, śliwki węgierki i pigwy – będą idealne na zimowe przetwory. To dobry czas, aby zastosować nawóz pod drzewa i krzewy. Początkiem jesieni zasadź porzeczki, agrest, maliny i borówkę.
3. Trawnik i oczko wodne
Trawnik pokryje się spadającymi z drzew liśćmi. Nie dopuść do tego, aby zalegały na trawie, bo wraz z opadami zaczną gnić. Wszystkie liście zgrabiaj i wrzucaj do kompostownika. Zbitą ziemię w ogrodzie należy napowietrzyć. Zajmij się oczkiem wodnym – oczyść je z liści, wyczyść dno i filtr pompy.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w październiku przeczytasz w artykule „Poradnik działkowicza – październik”.
Rok w ogrodzie: listopad
W listopadzie prace ogrodowe ograniczają się do grabienia liści. Cześć z nich trafi na kompost, a część możesz wykorzystać jako naturalna ochrona korzeni dla bylin i krzewów. Poza tym czas na zabezpieczenie roślin przed nadchodzącym mrozem.
1. Ochrona przed mrozem
Agrowłókniną lub słomianymi matami okryj krzewy ozdobne, które tego potrzebują: hortensje, róże, magnolie. Zabezpiecz młode drzewka owocowe: brzoskwinie, morele, orzecha włoskiego, winogrona i jeżyny.
2. Drzewa i warzywa
Sprawdź kondycję krzewów i drzew – obejrzyj gałęzie z myślą o chorobach i gniazdach szkodników. Mogą pojawić się jeszcze ostatni zbiory warzyw, takich jak marchew, pietruszka, selery, buraki czy kapusta. Jarmuż i pasternak są odporne na mróz – zatem mogą zostać na grządkach.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w listopadzie przeczytasz w artykule „Poradnik działkowicza – listopad”.
Rok w ogrodzie: grudzień
W grudniu czas na doglądanie ogrodu i czuwanie nad kondycją krzewów i drzew. Głównie sprawdzaj czy okrycia zimowe nie zsunęły się lub uszkodziły, odśnieżaj nadmiar śniegu z gałęzi i… planuj wiosenne prace ogrodowe.
1. Ochrona drzew
Pod koniec grudnia możesz wykonać bielenie pni drzew, które zapobiega jej pękaniu oraz założyć plastikowe osłonki chroniące przed szkodnikami. Sprawdzaj, czy nie doszło do uszkodzenia, a w jeśli tak – smaruj korę maścią ogrodniczą.
2. Ostatnie porządki
Z ogrodu powinny zniknąć już meble ogrodowe oraz akcesoria, węże do podlewania, mała architektura czy donice z kwiatami. Krzewy i drzewa mają już swoje zabezpieczenia i mogą czekać na wiosenne ciepło. Narzędzie schowaj do szafy ogrodowej lub piwnicy. Pilnuj pierwszych mrozów i rozbijaj lodową pokrywę na trawniki, aby zapobiec powstawaniu pleśni.
Więcej o tym, jakie prace ogrodowe wykonać w grudniu przeczytasz w artykule „Poradnik działkowicza – grudzień”.
Prace ogrodowe trwają przez cały rok – bez względu na porę roku czy konkretny miesiąc – każdy ogrodnik-amator znajdzie coś do zrobienia. Jednak najlepszą nagrodą za wysiłki jest piękna, zielona przestrzeń i własnoręcznie uprawiane owoce i warzywa, które w wersji świeżej cieszą przez całe lato i wczesną jesień, a w formie przetworów smakują także zimą.